ΑΓΙΟΙ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗ
΄Είναι ο ναός της Νέας Χώρας Χανίων και βρίσκεται στην ομώνυμη πλατεία. Είναι πεντάκλιτη βασιλική. Το δεξιό είναι αφιερωμένο στον Τίμιο Σταυρό, το αριστερό στον Άγιο Δημήτριο, το μεσαίο κλίτος στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη, το βόρειο στον Άγιο Γεώργιο και το νότιο κλίτος στην Αγία Κυριακή.
Στο ΝΑ μέρος του ναού βρίσκεται η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΙΑΔΑ.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ με τον π. Αντώνιο Σαπουνάκη.
1. Πώς λέγεται η τοποθεσία του ναού;
Η τοποθεσία λέγεται Ιερός ναός Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης Ν. Χώρας Χανίων. Παλαιότερα λεγόταν Καινούργια Χώρα και ήταν ο ναός της καινούργια χώρας, οι παλιοί το λέγανε το Μοναστήρι της Καινούργιας Χώρας.
2. Πότε χτίστηκε ο ναός;
O ναός ξεκίνησε να χτίζεται στις 14 Σεπτεμβρίου το 1906 θεμελιώθηκε και τελείωσε το 1915 την 1 Απριλίου έγιναν τα εγκαίνια του ναού από το μητροπολίτη Αγαθάγγελο Νινολάκη. Αργότερα επειδή ο ναός έπεφτε μικρός το 1950 δημιουργήθηκε πρόβλημα χωρητικότητας και ειδικά στις γιορτές Πάσχα κτλ, ξεκίνησαν τη διαδικασία να επεκτείνουν το ναό Βόρεια και Νότια και δημιουργήθηκαν τα αλλά δύο κλίτη και ο πρόναος όπως είναι σήμερα. Ξεκίνησε η προσθήκη το 1950 και τελείωσε το 1956. Σήμερα ο ναός μας είναι ένας πεντάκλιτος ναός. Του Αγίου Κωνσταντίνου το ένα κλίτος, του Τιμίου Σταυρού το δεύτερο κλίτος για να θυμίζει την της θεμελίωσης, του Αγίου Δημητρίου το τρίτο κλίτος. Τελευταία λοιπόν με την πρόσθεση ακόμα δυο κλιτών έχουμε ακόμα δυο κλίτη αφιερωμένα στην Αγία Κυριακή το ένα, το νότιο και στον Άγιο Γεώργιο το βόρειο.
3. Σε ποιον άγιο ή αγίους είναι αφιερωμένος;
Ολόκληρος ο ναός είναι αφιερωμένος στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη, αλλά συνηθίζεται το κάθε κλίτος να έχει και μια Αγία Τράπεζα να θεωρείται το κάθε κλίτος ένας χωριστός ναός μέσα στο μεγάλο ναό, το δεξιό είναι αφιερωμένο στον Τίμιο Σταυρό το αριστερό στον Άγιο Δημήτριο, το βόρειο στον Άγιο Γεώργιο και το νότιο κλίτος στην Αγία Κυριακή.
4. Πότε πανηγυρίζει;
Πανηγυρίζει του Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης, που γιορτάζει ολόκληρη η συνοικία μας, όπως ήταν χθες η μέρα αυτή στις 21 Μαΐου. Πανηγυρίζουμε και τα άλλα κλίτη, τα εορτάζουμε όχι με την ίδια επισημότητα, αλλά πανηγυρίζουμε του Τιμίου Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου , του Αγ. Δημητρίου στις 26 Οκτωβρίου, του Αγ. Γεωργίου στις 23 Απριλίου και στις 3 Νοεμβρίου του Μεθυστή είναι η μέρα της μετακόμισης, των λειψάνων του αγίου από ένα μέρος που είχε ταφεί σε ένα άλλο μέρος στη Μ. Ασία και της Αγ. Κυριακής που εορτάζουμε στις 7 Ιουλίου.
5. Με ποιο ρυθμό έχει χτιστεί;
Ο ρυθμός είναι ρυθμός βασιλικής ένα μακρόστενο κτήριο.
6. Ποιες περιοχές – συνοικίες εξυπηρετεί;
Εξυπηρετεί βασικά τη συνοικία της Νέας-χώρας, που εκτείνεται από την Πειραιώς, δίπλα από το σχολείο σας και πάμε μέχρι τον Κλαδισσό ποταμό. Επίσης περιλαμβάνουμε ένα κομμάτι που λέγεται Συνοικισμός, εκεί που είναι σήμερα ο ΟΤΕ, τη Μάνουσογιανάκηδων που είναι το όριο πάλι και φτάνει μέχρι το Φράγκικο νεκροταφείο μέχρι την Κίσσαμο, την περιοχή του συνοικισμού που ήρθαν το 1922 και κατοίκηση πρόσφυγες με ονόματα οδών από την Μ. Ασία Κωνσταντινουπόλεως, Ιωνίας, Σμύρνης. Επίσης ανήκει στην ενορία και η περιοχή του Πανελλήνιου μέχρι τον Κορκίδη το καθαριστήριο.
7. Πόσα τ.μ. καλύπτει; Επαρκεί ο χώρος του για τους ενορίτες;
Ο ναός καλύπτει γύρω στα 500 τ.μ. δεν επαρκεί σήμερα για τους ενορίτες , γιατί είναι η μεγαλύτερη ενορία της πόλης έχει 15.000 κόσμο και γι’ αυτό κάνουμε μια προσπάθεια να αναγείρουμε ένα ακόμα ναό το ναό της Αγίας Αικατερίνης, που θα είναι αργότερα ενοριακός ναός και θα συμπεριλαμβάνει την περιοχή από την οδό Κουστογεράκου και κάτω μέχρι τον Κλαδισό , που είναι μια αναπτυσσόμενη περιοχή και απαιτείται η δημιουργία άλλου ενός ναού.
8. Πόσοι και ποιοι ιερείς υπηρετούν στο ναό;
Στο ναό έχουμε τέσσερις θέσεις ιερέων οργανικές ο ένας έχει πεθάνει ο άλλος έχει συνταξιοδοτηθεί και ουσιαστικά υπηρετούμε δύο ιερείς ο πατήρ Γεώργιος ο Ντουντουλάκης και εγώ εφημέριος και ιερατικός προϊστάμενος του ναού πατήρ Αντώνιος Σαπουνάκης.
9. Ποια είναι η μόρφωση των ιερέων;
Οι ιερείς έχουν μόρφωση θεολογικού επιπέδου δηλαδή έχουμε τελείωση και οι δύο το Πανεπιστήμιο, τη θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκη, δηλαδή είμαστε και καθηγητές θεολόγοι, δε διδάσκουμε γιατί η ενορία είναι αρκετά μεγάλη και έχει πολλή δουλεία για να μην υποβαθμιστεί το έργο της εκκλησίας και θεωρούμαι μαθητές μας όλους εσάς τους μαθητές, τους ενορίτες, τους μεγάλους αλλά δε διδάσκουμε στα σχολεία.
10. Πόσοι ψαλτάδες υπηρετούν στο ναό;
Έχουμε δύο ψάλτες τον πρώτο, τον λέμε και δεξιό πρωτοψάλτη ιεροψάλτη και το λαμπαδάριο που είναι ο δεύτερος ο αριστερός ψάλτης. Λέγονται αριστερός και δεξιός ψάλτης η σωστή όμως ονομασία, η εκκλησιαστική είναι πρωτοψάλτης και λαμπαδάριος. Βοηθούς όμως έχουμε πολλούς, γύρω στους 30 ανθρώπους που στελεχώνουν το έργο του ψαλτηρίου, αλλά δύο είναι οι επίσημοι.
11. Ποια είναι η μόρφωση των ψαλτάδων;
Ο πρωτοψάλτης είναι καθηγητής Θεολόγος ο κ. Αντώνιος Καζανάκης και άλλος είναι υπάλληλος της ΔΕΗ έχουν τελειώσει και οι δύο τη σχολή Βυζαντινής μουσικής.
12. Ποια είναι η διαφορά μας των ορθόδοξων χριστιανών από τους καθολικούς;
Η διαφορά μας είναι η εξής κυρίως στηρίζεται στο δόγμα της Αγίας Τριάδας. Εμείς πιστεύουμε ότι η Αγία Τριάδα είναι μια κοινωνία τριών προσώπων, πρόσωπο σημαίνει ύπαρξη, και αποτελείται από τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, τρία διαφορετικά πρόσωπα, αυτά τα τρία πρόσωπα συνεργάζονται μεταξύ τους συναποφασίζουν για ότι κάνουν, υπάρχει μια συνοδικότητα κοινή. Αυτό το δόγμα της Άγιας Τριάδας επηρεάζει όλη τη ζωή μας, επομένως και την εκκλησία μας και εμείς οι ορθόδοξοι έχουμε τη συνοδικότητα έχουμε για παράδειγμα την Ιερά σύνοδο όπου δεν κάνει κουμάντο είναι άνθρωπος αλλά όλοι οι αρχιερείς. Αντίθετα οι παπικοί πιστεύουν ότι ο Πατέρας είναι ανώτερος από τα άλλα δύο πρόσωπα της Άγιας Τριάδας, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, άρα αφού ο Πατέρας είναι ανώτερος ο Πάπας γι’ αυτούς είναι ο αρχηγός και κάνει ότι κάνει μοναχός του, χωρίς τη συνοδικότητα, χωρίς τη συνεργασία. Αυτή λοιπόν είναι μια μεγάλη διαφορά, η πρώτη και κύρια διαφορά. Από εκεί εκπηγάζουν πολλές παραφθορές. Ο Πάπας δεν έχει σύνοδο να συνεργάζεται, να συναποφασίζει, αλλά ότι αυτός αποφασίζει αυτό είναι και το τελικό αποτέλεσμα, αυτό είναι νόμος.
13. Τι άλλο βοηθητικό προσωπικό έχει ο ναός για τις ανάγκες του;
Ο ναός για να λειτουργήσει σωστά έχει πολλούς συνεργάτες, ανθρώπους που βοηθούν το έργο της ενορίας μας με πολλούς τρόπους, είτε να μαζέψουν χρήματα για τους φτωχούς, είτε να βοηθήσουν το έργο της νεότητας, είτε στα κατηχητικά σχολεία, άνθρωποι που ασχολούνται με την ανέγερση ή επισκευή του ναού, την αγιογράφηση τις φιλοξενίες, έχουμε αρκετούς συνεργάτες, τους υπολογίζουμε σε εκατό άνδρες και γυναίκες. Πέρα απ’ αυτούς υπάρχουν οι εκκλησιαστικοί επίτροποι, που είναι τέσσερις άνδρες που βοηθούν στο έργο των αποφάσεων, να παίρνουμε αποφάσεις για τη ζωή της ενορίας. Υπάρχει ο νεωκόρος που φροντίζει για το ναό, ανοίγει, κλείνει, ανάβει τα καντήλια και οι δυο καθαρίστριες, που βοηθούν στην καθαριότητα του ναού.
14. Πώς διοικείται ο ναός;
Ο ναός διοικείται με ένα εκκλησιαστικό όργανο που λέγεται εκκλησιαστικό συμβούλιο. Το αποτελούν τέσσερις λαϊκοί οι οποίοι αλλάζουν κάθε τρία χρόνια από τους ανθρώπους που εκκλησιάζονται που έχουν δηλαδή ζήλο για την εκκλησία και τους διαλέγει μα κλήρο και τους τοποθετεί στη διοίκηση της ενορίας. Από τους ιερείς ένας ιερέας, που είναι και πρόεδρος του εκκλησιαστικού συμβουλίου. Όλοι μαζί αποτελούν το πενταμελές εκκλησιαστικό συμβούλιο. Παίρνουν αποφάσεις για τη λειτουργία του ναού, τα έργα, τη διαχείριση των χρημάτων. Είναι συνοδικό όργανο πέντε ανθρώπων, ενός κληρικού και τεσσάρων λαϊκών όπου συναποφασίζουν τι κάνουμε για το ναό και για την ενορία.
15. Υπάρχουν βιβλία ή άλλες πηγές για να πάρουμε περισσότερα στοιχεία;
Αυτή τη στιγμή έχουμε ένα βιβλιαράκι πολύ μικρό, αναφέρεται στην ιστορία του ναού, γράφτηκε το 1931, δυστυχώς όμως δεν είναι πολύ επεκτατικό και αναλυτικό. Τα τελευταία χρόνια προσπαθώ να συλλέξω πηγές και να βγάλω ένα βιβλίο μεγάλο, με εικόνες, με φωτογραφικό υλικό που να δείχνει ολόκληρη την ιστορία του ναού. Είμαι στο ξεκίνημα του βιβλίου, έχω γράψει 30 περίπου σελίδες, αλλά θέλει ακόμα πολύ δουλειά για να ολοκληρωθεί.
16. Ποια ιστορικά κειμήλια υπάρχουν ή φυλάσσονται στο ναό;
Ο ναός δεν έχει πολλά κειμήλια, με την έννοια ότι είναι ένας νέος ναός, όμως παρά ταύτα αυτά που έχει είναι όλα πολύ σημαντικά κειμήλια. Ένα σημαντικό κειμήλιο είναι ένας χρυσοκέντητος επιτάφιος, που τον έφεραν οι Ρώσοι πρόσφυγες, που ήρθαν εδώ πέρα το 1930, έχουμε τις εικόνες που είναι του 1917, υπάρχουν στο τέμπλο, είναι του Πολάκη, ενός πολύ καλού ζωγράφου της Κρήτης, σπουδαίου και σημαντικού αγιογράφου, ήταν αναγεννησιακός ζωγράφος και οι εικόνες του είναι κειμήλια ουσιαστικά και σημαντικά για το ναό μας.
17. Ποιο είναι το κοινωνικό έργο της ενορίας; Πώς το επιτελεί;
Το κοινωνικό έργο της ενορίας είναι πάρα πολύ μεγάλο. Έχουμε όπως αναφέραμε προηγουμένως την Κωνσταντινουπολειάδα είναι το ενοριακό πολιτιστικό κέντρο Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Νέας Χώρας Χανίων. Εδώ και δεκαπέντε χρόνια έχουμε οργανώσει το κοινωνικό έργο με τη μορφή διακονημάτων. Το διακόνημα της φιλοξενίας, κάθε Κυριακή προσφέρουμε ένα καφέ σε όσους έρχονται στην τραπεζαρία, θέλουμε να προσφέρουμε την αγάπη της εκκλησίας με μία φιλοξενία, π.χ. χθες στο πανηγύρι φιλοξενήσαμε διακόσιους ανθρώπους. Έχουμε μια επιτροπή που ασχολείται με την επισκευή, την αγιογράφηση του ναού, τον εξωραϊσμό του, την εξεύρεση χρημάτων. Τον τομέα της νεότητας, τα κατηχητικά. Τη φιλανθρωπία, μαζεύουμε χρήματα και τα διανέμουμε κάθε μήνα, ύστερα από συμβούλιο. Επισκεπτόμαστε κάθε μήνα ιδρύματα της πόλεως μας, νοσοκομεία, τις φυλακές, κλινικές, το γηροκομείο, το ανιάτων στο Άγιο Ιωάννη, που δεν επισκέπτονται άνθρωποι, κάνουμε μια ακολουθία και τους διανέμουμε δώρα που τους έχουν φτιάξει άνθρωποι της ενορίας. Έχουμε ένα οδοντιατρείο για τους άπορους και τους ανασφάλιστους της περιοχής μας. Έχουμε επίσης ένα τομέα αιμοδοσίας. Τον τομέα των εκδόσεων, όπως το βιβλιαράκι που έχετε και διάφορα άλλα βιβλία που εκδίδει η ενορία μας.
Τελευταία έχουμε ξεκινήσει σαν ενορία να δημιουργήσουμε ένα χώρο εργασίας στην ιεραποστολή στην Ουγκάντα, μια πολύ φτωχή χώρα της Αφρικής. Να βοηθήσουμε τους ορθοδόξους χριστιανούς της περιοχής εκείνης. Βοηθούμε κάποια παιδιά να σπουδάσουν, να μάθουν γράμματα. Σπουδάζουμε τέσσερις δασκάλους και μία δικηγόρο, δίνουμε υποτροφίες σε πέντε παιδιά. Προσπαθούμε να αναγείρουμε ένα ναό που θεμελιώθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο στις 17, και θα τον ονομάσουμε Άγιο Κωνσταντίνο για να μας θυμίζει το ναό μας.
18. Τι νιώθετε μέσα στο ναό;
Μέσα στο ναό νιώθω κατάνυξη, δέος, σεβασμό. Θεωρώ ότι ο ναός είναι ένας τόπος ιερός, εκεί λειτουργείται το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, εκεί βαπτιστήκαμε, εκεί παντρευόμαστε, εκεί ψάλλονται οι νεκρώσιμες ακολουθίες για τους ανθρώπους που πεθαίνουν, αναλογίζομαι τις τρεις τέσσερις γενιές που πέρασαν από το ναό και κτίσανε με πολύ κόπο οι παππούδες μας. Αναλογίζομαι όλα αυτά και την ιερότητα του χώρου και όταν μπαίνω στο ναό συγκινούμε γιατί είναι ένας τόπος συνάντησης των Νεοχωριτών και όχι μόνο, είναι ένας τόπος κοινωνίας, ένα κέντρο της συνοικίας, της γειτονιάς της Νέας Χώρας και αισθάνομαι σεβασμό, δέος, αγάπη για το χώρο που εργάζομαι και λειτουργώ.
19. Γιατί οι άνθρωποι φτιάχνουν ναούς;
Οι άνθρωποι φτιάχνουν ναούς πρώτα πρώτα για να προσεύχονται και δεύτερο για να συναντιούνται και με το Θεό και με το συνάνθρωπό τους, στη γειτονιά τους, που δε βλέπονται όλη τη βδομάδα λόγω της δουλειάς τους.
20. Πόσο καιρό υπηρετείτε σ’ αυτό το ναό;
Στο ναό αυτό υπηρετώ είκοσι χρόνια.
21. Γιατί σας αρέσει η δουλειά που κάνετε;
Μου αρέσει το λειτούργημα, δεν είναι επάγγελμα, έτσι λέγεται η δουλειά που κάνω γιατί είναι ένα έργο που έχει σχέση με το Θεό και τους ανθρώπους, είναι πολύ ευχάριστο, είναι ένα σπουδαίο και σημαντικό λειτούργημα, σπουδαίο, το κάνω μετά χαράς και το διάλεξα από τη Δευτέρα δημοτικού. Είπα ότι θα γίνω παπάς.
22. Θυμάστε κάποιο σημαντικό περιστατικό στην ιστορία του ναού;
Σημαντικό περιστατικό στην ιστορία του ναού είναι ότι στην περίοδο της γερμανικής κατοχής ο ναός άδειασε από τη λειτουργία του ναού, λειτουργούνταν την Κυριακή και τις υπόλοιπες μέρες γινόταν σχολείο, το 5ο Δημοτικό Σχολείο, γιατί οι Γερμανοί είχαν κάνει το σχολειό φρουραρχείο και τα παιδιά έπρεπε να μάθουν γράμματα. Μερικοί το θυμούνται αυτό συγκινούνται και κλαίνε γιατί εδώ ήταν οι τάξεις τους.
23. Τι είναι αυτά τα σύμβολα;
Τα σύμβολα αυτά είναι πρωτοχριστιανικά, το καράβι συμβόλιζε την εκκλησία, το ψωμί και το ψάρι συμβόλιζε το Χριστό που ευλόγησε το ψωμί και το έκανε πρόσφορο, τους πέντε άρτους και τα ψάρια, σύμβολο του Χριστού, ΙΧΘΥΣ σημαίνει ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΘΕΟΥ ΥΙΟΣ ΣΩΤΗΡΑΣ. Όταν έβλεπαν ένα ψάρι καταλάβαιναν ότι αυτός είναι χριστιανός, φορούσε ένα ψάρι. ΕΑΚΕ σημαίνει Ενορία Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης.